Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że nawet 50% leków może być przepisywanych, podawanych lub wydawanych w niewłaściwy sposób. Sytuacja ta obserwowana jest również w szpitalach, co jest szczególnie niepokojące zarówno ze względów medycznych (bezpieczeństwo pacjenta), jak i ekonomicznych (marnotrawstwo wydatków). Zastosowanie analiz ekonomicznych, jak np. analizy Pareto, pozwala podjąć działania, które mogą to zmienić.

Racjonalizacja stosowania leków – dlaczego to ważne?

Wiele publikacji, w tym opracowania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, ang. World Health Organization), wskazują na znaczne marnotrawstwo środków w obszarze ochrony zdrowia. W przypadku produktów leczniczych Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około połowa leków stosowana jest u pacjentów nieracjonalnie. Chodzi dokładnie o przypadki niewłaściwego przepisywania leku, wydawania go, czy podawania pacjentom.

Wiele leków stosowanych jest u pacjentów bez rzeczowych wskazań medycznych, a sytuacja ta występuje niestety również w warunkach szpitalnych. Mając do dyspozycji ograniczone zasoby finansowe, kwestia weryfikacji gospodarki lekiem poruszana jest więc obecnie w wielu placówkach.

Narzędzia, które stają się interdyscyplinarne.

Przydatnymi narzędziami służącymi do tego celu są różnego rodzaju analizy ekonomiczne, wskazujące te grupy leków, które generują w podmiocie leczniczym największe koszty. Dzięki przeprowadzeniu weryfikujących działań udaje się w niektórych przypadkach wdrożyć specjalne procedury w zakresie przypisywania, wydawania czy podawania produktów pacjentowi.

Analiza Pareto – jak to się zaczęło?

Analiza Pareto, nazywana również analizą ABC, opisana została przez włoskiego ekonomistę Vilfredo Pareto. Jej założenia wskazują, że 20-30% przyczyn powoduje 70-80% skutków. Początkowo Pareto odnosił tę zasadę do rozdziału majątku wśród Włochów. Jego badania wskazywały, że 80% dochodu należy do 20% obywateli.

Później jednak założenia analizy zaczęto przekładać na inne dziedziny. Identyfikacja 20% przyczyn odpowiedzialnych za powstawanie 80% wydatków umożliwiła wielu przedsiębiorstwom wdrożyć właściwe procedury zarządzania i kontroli, mające na celu ograniczenie ponoszonych wydatków.

Jak przełożyć to na rzeczywistość szpitalną?

W odniesieniu do wydatków szpitali na produkty lecznicze analiza Pareto może posłużyć identyfikacji tych produktów leczniczych, które generują największe koszty. Dokładne przyjrzenie się wydatkom na produkty lecznicze pozwala zauważyć, że największe koszty generowane są nie tylko przez najdroższe leki, ale również przez produkty relatywnie tanie, ale często stosowane. Z punktu widzenia zarządzania, szczególnie istotne jest określenie tej drugiej grupy produktów.

To właśnie w tym obszarze możliwych jest wiele działań mających na celu racjonalizację ich stosowania. Jak dokładnie to zrobić? Jak krok po kroku przeprowadzić analizę Pareto dla gospodarki lekowej w szpitalu? Zapraszamy do lektury kolejnego artykułu.