Farmakoterapia to metoda leczenia, której zadaniem jest przynosić ulgę pacjentowi w jego cierpieniu, a lekarzowi dać możliwość wyboru właściwego leku. Jednak niewłaściwa farmakoterapia może przysporzyć cierpień, a nawet spowodować śmierć. Żyjemy coraz dłużej, przyjmujemy wiele leków i w związku z tym bardzo łatwo o popełnienie błędu, którego konsekwencjami są problemy zdrowotne.
Problemy zdrowotne wynikają najczęściej z:
- nadużywania leków,
- niewłaściwego doboru dawki,
- niewłaściwego czasu stosowania (zbyt krótki lub zbyt długi),
- interakcji leków z innymi lekami, suplementami diety, pożywieniem.
Na rynku farmaceutycznym pojawiają się ogromne ilości zarejestrowanych leków. Zadaniem lekarza, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego jest zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo pacjenta, szczególnie związane z bezpieczeństwem przyjmowania leków. Należy zwrócić uwagę na kartę charakterystyki produktu, na niepożądane działanie, na interakcje leku z innymi produktami leczniczymi. W celu zminimalizowania ryzyka, prowadzone są programy monitorowania leku oraz programy edukacyjne, które wskazują na konieczność ścisłej obserwacji pacjenta lub ograniczeń w dostępie do leczenia. Należy pamiętać, że obowiązują rygorystyczne przepisy zobowiązujące zarówno urzędy państwowe, np. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL) oraz wszystkie podmioty odpowiedzialne do skrupulatnego rejestrowania wszystkich działań niepożądanych. Każde pojedyncze zgłoszenie ma wartość i jest ważne dla ciągłej oceny profilu bezpieczeństwa. Szczególna w tym rola interdyscyplinarnego zespołu, jaki tworzą: lekarz, farmaceuta, który powinien to doskonale rozumieć i zgodnie postępować.
Ważną formą wymiany informacji na temat bezpieczeństwa leku, szczególnie w sytuacjach nagłych, jest tzw. Dear Doctor Letter lub Dear Healthcare Professional Letter. Niestety, najczęściej te informacje wyrzucane są do kosza, bez uprzedniego ich otwierania. Należy zaznaczyć, że odbiorcy tych informacji są starannie wybierani z uzgodnieniem z URPL, a przesyłane informacje dotyczyły najważniejszych zagadnień, takich jak; zmiany w profilu bezpieczeństwa leku lub informacje o ograniczeniach w jego stosowaniu.
Konieczność zgłaszania NDL przez lekarza, farmaceutę, pielęgniarkę, położną, ratownika medycznego w Polsce jest obowiązkiem prawnym i powinna stanowić powszechną praktykę. Koszty powikłań polekowych, jakie ponosi z tego tytułu szpital, są trudne do oszacowania, a uzyskane wyniki różnią się w poszczególnych krajach.
Autor:
mgr farm. Dorota Pastok-Chomicka
Specjalista farmacji aptecznej i szpitalnej
Regionalny Szpital w Kołobrzegu
Materiał został opublikowany na łamach dodatku specjalnego do magazynu Farmakoekonomika Szpitalna nr 45, pt. „Farmaceuta szpitalny w dobie cyfryzacji. Wpływ nowych technologii na proces farmakoterapii”